Қалмаханбет МҰҚАМЕТҚАЛИ. ҚҰЛЫН-ДҮНИЕ
Құлын-дүние
Шақтарда шаң көтерген күзгі дауыл,
Шаттанып табысушы ек ізгі бауыр.
Аузымен құс тістеген жүйрік жайын,
Айтатын аңыз қылып біздің ауыл.
Ылдиға қонған жұртта жадағай там,
Ырымға таппайтынбыз қарағай, тал…
Бір жылы Баршатаста өткен тойда,
Бәйгеден озып келді ала байтал.
Болғанмен сыймайтындай ақылға осы,
Бәйгені байтал алды заты ұрғашы.
Дәмесі дүйім елдің далада қап,
Дәл осы болды сөздің ақыр, басы.
Топты адам той соңында таласы көп,
Тарқады Тәңір берген дәм осы деп…
Бәйгеге бұл байталды баптап қосқан,
Бөдес шалдың болатын баласы жоқ.
Сезімі болса дағы жолда жарым,
Сырт көзге ол емес-ті сорлы адамың…
Алда әлі ат жарыс бар – ала байтал,
Арманы болып алды әр баланың.
Арқадан жаз кешкенде кие кебін,
Арудың жел көтерді жиі етегін…
Айналды ала байтал әфсанаға,
Айбары ұмыттырып бие екенін.
Болғанша орақ салып ел егінге,
Байталдың даңқы жүрді тек ерінде.
…Құнанында ол сегіз олжа салып,
Құлындады қар кете дөненінде.
Бақ қашқанын бәйгеден білді ме аңдап,
Басын шайқап Бөдес шал жүрді барлап.
Қырым етсіз қу мүсін аяңдады,
Қырға қарай құлыны құлдыраңдап.
Көгілжім нұр кезгенде «Көксаланы»,
Күн аңқиды жусаны, шөп – шаламы.
… «Шоқандықтар» шақыру жіберіпті,
«Шақантайдың асында ат шабады!..»
Құптағанмен қылықты ақыл арғы,
Құмарлықтың кеудеде оты бар-ды.
«Бүгін бәйге болады…» деген күні,
Басын бүркеп Бөдес шал жатып алды.
Тамағында бір өксік еріп мұңлы,
Тостағаны кермекке толып тұрды…
Ақсақалы кемсеңдей берген кезде,
Алабайтал аулаға желіп кірді.
Көз шарасы мөлдіреп діріл енген.
Кісінеді… кісіше күңіренген.
Қарады да қарияның көзіне тік,
Қаралы кейіпке енді құлыны өлген…
Шыңдалғанмен шыдамы көріп көпті,
Шүйкедей шал шошынып шөгіп кетті.
…Қулық бие құлынын шайнап тастап,
Қыр астына қурайға көміп кепті…
Р.S.
Құлын – дүние…
Тай бәйге
Басталмақ тай бәйгесі,
Ентелеп қалдық қауым.
Жағалай айғайласып,
Тіледік шалдықпауын.
Қара үзіп тайлар кетті,
Көлденең қыратты асып.
Бір сезім жайлар көпті,
Ойдан ой жырақ қашып…
…Соңына шаң қалдырып,
Келеді тайлар қайтып.
Бәрін де арман қылып,
Қалмады ойлардан түк.
Шабандоз жасқа тілер,
Жеңісті таласа жұрт.
Мына бір қасқа күрең,
Келеді дара шауып.
Соңында аймандай көк,
Көсіліп құйғытты енді.
Тұлпарға айналғай деп,
Тұрдым мен жүйріктерді.
Қалмаханбет Мұқаметқали
argymaq.kz
1 comment
ПІКІР ЖАЗУ
Email: argymaq.kz@mail.ru
Керемет! ….